Produkcja i wymiana

Szukasz pozycjonowanie Kraków ? Letnia promocja Zobacz!!!

Oprócz znaczenia społecznego i ideologicznego, na historii uprawy winorośli i wina opierają się dwa ważne rytmy ekonomiczne: procesy produkcji i wymiany. Sposoby uprawy winogron, stosunki pracy z nimi związane oraz metody winifikacji muszą być rozumiane jako część procesu produkcji, podczas gdy dystrybucja wina, jego marketing i handel oraz wykorzystanie jako inwestycji są związane z wymianą. Produkcja i wymiana winogron i wina zmieniała się wraz ze zmieniającymi się strukturami gospodarczymi. Metody uprawy winorośli i winifikacji nie zmieniły się przez wieki, a w niektórych częściach Portugalii, Grecji i Włoch nadal można znaleźć wino robione w taki sam sposób jak prawie 2000 lat temu. Kluczowe jest rozróżnienie dwóch różnych systemów, w których produkowano wino: jeden z nich to naturalna gospodarka wielokulturowa, w której uprawiano winorośl i wytwarzano wino jako część szerszej domowej gospodarki domowej, a drugi to zorientowana na rynek monokultura winorośli. Zrozumienie rozwoju uprawy winorośli i handlu winem opierało się na procesach, dzięki którym rozmieszczenie tych dwóch rodzajów gospodarki zmieniało się zarówno terytorialnie, jak i w czasie. Mellely i Perari (1978), na przykład, pokazali, jak tradycyjny mieszany system upraw w Umbrii został zastąpiony w latach 60. i 70. przez monokulturę winorośli. Proces ten miał miejsce na przestrzeni dziejów i dlatego stanowi kluczową pozycję dla przedstawionych argumentów.

Drugim aspektem procesu produkcyjnego w uprawie winorośli jest system pracy związany zarówno z uprawą winorośli, jak i produkcją wina. Znaczące informacje na ten temat zachowały się z okresu rzymskiego w pracach m.in. Columella (1941, 1954, 1955), Varro (1912) i Katona (1933), a ich interpretacja była szeroko dyskutowana (Carandini, 1983; Duncan-Jones, 1974 i Cernia, 1986). Korzystanie z niewolników, a ich koszt, był kluczem do badania roli wina w gospodarce rzymskiej. Powstanie odrodzonego przemysłu winiarskiego w okresie średniowiecza i rozwój winnic komercyjnych opierały się na bardzo odmiennym systemie pracy związanym z włączeniem uprawy winorośli do gospodarki feudalnej Europy Środkowej i Północnej. Ostatnio, w ramach kapitalistycznego sposobu produkcji, kiedy cena pracy wzrosła, produkcja wina przesunęła się w kierunku mechanizacji. Wynika to również z konieczności tworzenia nowych produktów, bardziej dostosowanych do rozwijającego się rynku. Właściciele dużych komercyjnych winnic używają traktorów, maszyn do zbioru winogron, nowoczesnych systemów fermentacji i butelkowania w celu zwiększenia wydajności. Znaczenie wina jako przedmiotu handlu, szczególnie w klasycznej starożytności i w okresie średniowiecza, czyni je szczególnie interesującym dla zrozumienia powstawania mechanizmów wymiany w ramach różnych struktur społecznych i ekonomicznych. Kluczowe kwestie, które należy rozważyć w tym kontekście, obejmują wpływ sojuszy politycznych na wzorce interakcji gospodarczej, rozwój systemów kredytowych i innych instytucji finansowych oraz przekształcenie niektórych dóbr w inwestycje kapitałowe. Te trzy tematy poruszane są w różnych miejscach książki, ze szczególnym uwzględnieniem relacji między interesami politycznymi i gospodarczymi w ramach określonych sojuszy politycznych w kontekście anglo- i gaskońskiego handlu winem w XIV i XV wieku (James, 1971) oraz w odniesieniu do traktatu z Methuen z 1703 roku między Anglią a Portugalią (Francis, 1966). Oba te przykłady ilustrują, w jakim stopniu względy ekonomiczne leżą u podstaw rozwoju sojuszy politycznych i jak konflikty polityczne, wyrażające się w formie wrogości, wpływają na stosunki handlowe. Historia angielsko-gaskońskiego handlu winem jest klasycznym przykładem tego, jak wojna poważnie osłabiła handel między dwoma krajami, ale wraz z utrzymującą się popularnością bordo w Anglii ilustruje również, jak podstawowe względy ekonomiczne mogą przezwyciężyć tymczasowe różnice polityczne. Traktat z Methuen, wynik wojny na scenie europejskiej, stanowi doskonały przykład metod, dzięki którym angielscy kupcy zakładali fabryki za granicą w XVII i XVIII wieku, co doprowadziło do wzrostu handlu między Anglią a Portugalią. Rozwój ten jest ściśle związany z pojawieniem się tego, co Wallerstein (1974; 1980) nazwał nowoczesnym systemem światowym i ustanowieniem przez europejskie mocarstwa interesów kolonialnych w Afryce, obu Amerykach i Azji. Kluczowa dla zrozumienia rozwoju nowoczesnego kapitalizmu jest analiza rozwoju nowych systemów kredytowych i bankowych w XVI i XVII wieku (Braudel, 1982). Umożliwiło to łatwiejsze rozprzestrzenianie się handlu na duże odległości i sprzyjało interesom kolonialnym. Dlatego też, badając rozwój uprawy winorośli na obszarach odległych od jej śródziemnomorskiego rdzenia, należy wziąć pod uwagę kwestie dotyczące natury kolonializmu i imperializmu (Baumgart, 1982). Chociaż bezpośrednie czynniki rozwoju uprawy winorośli w Ameryce Północnej, Afryce Południowej i Australii zostały przeciwstawione postępującej globalizacji, rzeczywiste procesy były bardzo różne. Od brytyjskich prób produkcji własnego wina w Ameryce, zamiast importowania go z Francji, do "pochłaniającej pasji" Szkota Jamesa Busby'ego do uprawy winorośli, prowadzącej do zakładania eksperymentalnych winnic w Australii i Nowej Zelandii w drugiej trzeciej połowie XIX wieku (Ramsden 1940:362). Historia win typu vintage odzwierciedla trzeci element wymiany. Istnieją mocne dowody na to, że Rzymianie, a być może także Grecy i Egipcjanie, uważali wina z określonych lat za szczególnie wysokiej jakości i godne przechowywania. Brak takich roczników win w okresie średniowiecza wynikał z niemożności dłuższego przechowywania wina po zastąpieniu szczelnych amfor drewnianymi beczkami pod koniec II wieku n.e. (Cernia, 1986). Cechą charakterystyczną win typu vintage jest to, że wymagają one dużych nakładów kapitałowych, co z kolei zwiększa zyski. Tak było i w okresie rzymskim, i w XIX i XX wieku. W przypadku win, które nie były przeznaczone do sprzedaży w ciągu roku od wyprodukowania, zwrot z inwestycji trwał dłużej. Potrzebny był zapas beczek i miejsce do ich przechowywania. Wymagało to jeszcze większych inwestycji kapitałowych. Dlatego też wina vintage mogły być produkowane tylko przez tych, którzy mieli wystarczające rezerwy kapitałowe i niewielką potrzebę natychmiastowego dostępu do pieniędzy. Taka inwestycja kapitału została dokonana z oczekiwaniem osiągnięcia zysku i nadwyżki zysku ze sprzedaży wina w ciągu roku od jego wyprodukowania. Dobrej jakości wino jest obecnie często kupowane jako inwestycja, a kupujący często woli sprzedać je w przyszłości ze znacznym zyskiem niż cieszyć się jego konsumpcją. W ten sposób wino weszło w sferę kapitału finansowego i domów aukcyjnych. Są to niektóre z głównych cech produkcji gospodarczej i wymiany, które zostaną rozważone w szczególnym kontekście uprawy winorośli i handlu winem. Wraz z czynnikami społecznymi i ideologicznymi, podsumowanymi wcześniej w tym rozdziale, tworzą one ogólne ramy dla konstruowania historycznej geografii uprawy winorośli. Jednym z najbardziej bezpośrednich przejawów tradycji produkcji kulturowej i "nieuchronnego ludzkiego doświadczenia, które przenika całą historię i geografię" (Cosgrove, 1984:65) jest sam krajobraz. Jak pokazuje praca Sauera (Leighly, 1963), krajobraz kulturowy dostarcza ważnego klucza do zrozumienia przeszłości ludzi i miejsc. Niniejszy rozdział kończy się zatem krótkim opisem trzech krajobrazów kulturowych, wybranych w celu zilustrowania kontrastujących zestawów procesów i okresów ewolucji. Pierwszym z nich jest Côte d'Or w Burgundii, ilustrujący wspaniałą średniowieczną winnicę wysokiej jakości. Drugim jest Górna Dolina Douro w Portugalii, która rozwinęła się jako nowy region eksportu wina w XVIII wieku, w wyniku politycznych i gospodarczych powiązań Portugalii z Wielką Brytanią. Trzecim jest Napa Valley (Kalifornia), która dzięki szeregowi ostatnich innowacji technologicznych stała się pod koniec XX wieku jednym z największych obszarów produkcji wina na świecie.